ഇന്ത്യൻ പപ്പറ്ററി എന്ന പരമ്പരാഗത കലാരൂപത്തെ ആധുനിക നാടകബോധത്തോടും സാമൂഹിക ഉത്തരവാദിത്തത്തോടും ചേർത്ത് പുനർവായിച്ച കലാകാരിയാണ് അനുരുപ റോയ്. കളിപ്പാവകളെ വെറും വിനോദോപാധികളായി കാണാതെ, മനുഷ്യന്റെ അകത്തളങ്ങളെ സ്പർശിക്കുന്ന ശക്തമായ കലാമാധ്യമമാക്കി മാറ്റിയതാണ് അവരുടെ സവിശേഷത. ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തുമായി സമകാലിക പപ്പറ്റ് തിയേറ്ററിന്റെ പുതിയ വഴിത്തിരിവുകളാണ് അനുരുപ റോയ് തുറന്നിട്ടിരിക്കുന്നത്.

ചരിത്രവിഷയത്തിൽ ബിരുദവും ബിരുദാനന്തര ബിരുദവും നേടിയ അനുരുപ, സ്വീഡനിലെ സ്റ്റോക്ക്ഹോം സർവകലാശാലയിൽ നിന്ന് പപ്പറ്റ് തിയേറ്ററിൽ ഡിപ്ലോമ നേടി. ഇറ്റലിയിലെ ഗ്ലൗവ് പപ്പറ്ററി പരിശീലനവും അവരുടെ കലാഭാഷയ്ക്ക് അന്താരാഷ്ട്ര ദൃശ്യവിസ്താരം നൽകി. ഈ അക്കാദമിക് അടിത്തറയും പരിശീലനവും ചേർന്നതാണ് അവരുടെ സൃഷ്ടികളെ ആഴമുള്ളതാക്കുന്നത്.

1998-ൽ അവര്‍ സ്ഥാപിച്ച Katkatha Puppet Arts Trust ഇന്ത്യയിലെ തന്നെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ പപ്പറ്റ് തിയേറ്റർ സംഘങ്ങളിലൊന്നായി വളർന്നു. കഥ, സംഗീതം, ദൃശ്യകല, ശരീരഭാഷ എന്നിവയെ ഒന്നായി ചേർത്താണ് കത്കഥയുടെ അവതരണങ്ങൾ. രാമായണം, മഹാഭാരതം, ഷേക്സ്പിയറുടെ നാടകങ്ങൾ, ഹുമായൂൻനാമ പോലുള്ള ചരിത്രരചനകൾ—ഇവയെല്ലാം അനുരുപ റോയിയുടെ കൈവഴി പപ്പറ്ററി ഭാഷയിൽ പുനർജനിച്ചു.

അവരുടെ സൃഷ്ടികളുടെ മറ്റൊരു പ്രധാന വശം സാമൂഹിക ഇടപെടലുകളാണ്. സംഘർഷബാധിത പ്രദേശങ്ങൾ, കുട്ടികളുടെ റീമാൻഡ് ഹോമുകൾ, യുവജന കൂട്ടായ്മകൾ എന്നിവിടങ്ങളിൽ പപ്പറ്ററിയെ ഉപയോഗിച്ച് അവര്‍ നടത്തിയ പ്രവർത്തനങ്ങൾ കലയുടെ സാമൂഹിക ശക്തിയെ തെളിയിക്കുന്നു. എച്ച്‌.ഐ‌.വി/എയ്ഡ്സ് ബോധവത്കരണം, ലിംഗസമത്വം, മാനസികാരോഗ്യം തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങൾ പപ്പറ്ററി വഴി അവതരിപ്പിച്ചതിലൂടെ കലയും സമൂഹവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം അവര്‍ ശക്തമാക്കി.

ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന്റെ ഉസ്താദ് ബിസ്മില്ലാ ഖാൻ യുവ പുരസ്കാരം ഉൾപ്പെടെ നിരവധി അംഗീകാരങ്ങൾ അവരുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. കൂടാതെ, നാഷണൽ സ്കൂൾ ഓഫ് ഡ്രാമ, വിദേശ സർവകലാശാലകൾ എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഗസ്റ്റ് ഫാക്കൽറ്റിയായും ആർട്ടിസ്റ്റ്-ഇൻ-റെസിഡൻസായും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുള്ള അനുരുപ, പുതിയ തലമുറ കലാകാരികൾക്ക് പ്രചോദനമാണ്.

സമകാലിക ഇന്ത്യൻ പപ്പറ്ററിയുടെ മുഖമായി അനുരുപ റോയ് ഇന്ന് മാറിയിരിക്കുന്നു. പാരമ്പര്യത്തെയും ആധുനികതയെയും ഒരേ നൂലിൽ കോർക്കുന്ന അവരുടെ സൃഷ്ടികൾ, കളിപ്പാവകൾക്കും മനുഷ്യർക്കുമിടയിൽ ഒരു പുതിയ സംവേദനഭാഷ സൃഷ്ടിക്കുന്നു. കല വിനോദം മാത്രമല്ല, സമൂഹത്തോട് സംസാരിക്കുന്ന ശക്തമായ മാധ്യമമാണെന്ന് അവര്‍ തന്റെ ജീവിതവും സൃഷ്ടികളും കൊണ്ട് തെളിയിക്കുന്നു.